კვებითი აშლილობები

კვებითი აშლილობები

კვებითი აშლილობები არის ფსიქიკური ჯანმრთელობის  პრობლემა, რომელიც  მოიცავს გაუკუღმართებულ ფიქრებს საკვებზე, კვებაზე, წონასა და სხეულის ფორმებზე, ასევე კვებითი ქცევის ცვლილებებს. ამან შეიძლება სერიოზული გავლენა მოახდინოს ორგანიზმისთვის აუცილებელი საკვები ნივთიერებების მიღების უნარს. კვების აშლილობებმა შეიძლება დააზიანოს გული, საჭმლის მომნელებელი სისტემა, ძვლები, კბილები და პირის ღრუ. ის ასევე დაკავშირებულია დეპრესიასთან, შფოთვასთან, თვითდაზიანებასთან, სუიციდურ აზრებსა და ქცევებთან.

ყველაზე გავრცელებული კვების აშლილობებია: ანორექსია, ბულიმია და კომპულსიური კვების აშლილობა.

კვებითმა აშლილობამ შესაძლოა გავლენა მოახდინოს ნებისმიერი ასაკის, რასის, ეთნიკური წარმომავლობის, სქესის, სხეულის ფორმის, წონის, სექსუალური ორიენტაციისა და სოციალურ-ეკონომიური სტატუსის მქონე ადამიანებზე, თუმცა აღსანიშნავია, რომ მეტად გამოხატულია ქალთა შორის.

სწორი მკურნალობით, შეგიძლიათ დაუბრუნდეთ ჯანმრთელ კვებით ჩვევებს და ისწავლოთ, როგორ იფიქროთ უფრო ჯანსაღად საკვებზე და თქვენს სხეულზე. ასევე შეიძლება მოხერხდეს კვების აშლილობისგან გამოწვეული სერიოზული პრობლემების შემცირება ან უკუქცევა.

ანორექსია (Anorexia nervosa)

ანორექსია, ასევე ცნობილი როგორც anorexia nervosa, სიცოცხლისთვის საშიში კვებითი აშლილობაა. მას ახასიათებს:

•       ავადმყოფურად დაბალი სხეულის წონა,
•       წონის მომატების ძლიერი შიში
•       რეალობასთან შეუსაბამო შეხედულებები წონასა და სხეულის ფორმებზე.

ფიზიკური სიმპტომები შეიძლება მოიცავდეს:

•       არარეგულარული გულისცემა, დაბალი არტერიული წნევა და გაუწყლოება. გაუწყლოების ფონზე შეიძლება თითები გალურჯდეს და კანი გაშრეს. კანის ფერი შეიძლება შეიცვალოს, მაგალითად, გაყვითლდეს. თმა შეიძლება გათხელდეს, მტვრევადი გახდეს ან გაცვივდეს. სხეულზე შეიძლება გაჩნდეს რბილი, ფაფუკი თმა (ლანუგო).

სხვა ფიზიკურ სიმპტომებში შედის:

• ექსტრემალური წონაში კლება ან ასაკისთვის ნორმალური წონის ვერ მიღწევა.
• ძლიერი დაღლილობა და სისუსტე.
• თავბრუსხვევა ან გონების დაკარგვა.
• კუჭის პრობლემები, როგორიცაა შეკრულობა და მუცლის ტკივილი.
• სიცივის აუტანლობა ან სხეულის მუდმივი სიცივე, მაშინაც კი, როცა სხვები თავს კომფორტულად გრძნობენ.
• ხელებისა და ფეხების შეშუპება.
• კბილების დაზიანება თვითინდუცირებული ღებინებისგან.
• მუცლის ტკივილები.
• მადის მუდმივი დაკარგვა ან მცირე ულუფით სწრაფად გაძღომა.
• კონცენტრაციის სირთულე.
• დაქვეითებული განწყობა.
• მომატებული შფოთვა.
• ძვლების სისუსტე ან მოტეხილობები.
• მენსტრუაციის შეწყვეტა (თუ ქალი არ იღებს კონტრაცეპტივებს).

ემოციური და ქცევითი სიმპტომები შეიძლება მოიცავდეს:

•       ექსტრემალურად საკვებზე ფოკუსირებას. ზოგჯერ ეს შეიძლება ნიშნავდეს კერძების მომზადებას სხვებისთვის, მაგრამ თავად არ ჭამას.
•       კვების გამოტოვებას ან უარი თქმას საკვებზე. ასევე, შეიძლება მკაცრად შეზღუდოთ საკვების რაოდენობა დიეტით ან შიმშილობით, არ აღიაროთ, რომ მშიერი ხართ, ან გამონახოთ მიზეზები, რომ არ ჭამოთ.
•       ჭამისას იღებენ მხოლოდ რამდენიმე „უსაფრთხო“ საკვებს, რომლებიც დაბალკალორიულია.
•       შესაძლოა, ზედმეტად ორიენტირებული იყვნენ „სუფთა“ ან „ჯანსაღ“ კვებაზე.
•       შეიძლება შეიმუშაოთ მკაცრი კვების წესები, მაგალითად, საკვების დაღეჭვის შემდეგ მისი გადაფურთხება.
•       შეიძლება საზოგადოებაში ჭამისგან თავის არიდება ან საკვების მიღების რაოდენობის შესახებ ტყუილის თქმა.

არსებობს ანორექსიის ტიპი, რომელიც ზედმეტ კომპულსიურ კვებასა და „გაწმენდას“ მოიცავს, რაც ბულიმიას ჰგავს. მაგრამ მთლიანობაში, მაინც ნაკლებს ჭამენ, ვიდრე საჭიროა. გაწმენდა გულისხმობს ღებინების გამოწვევას, ოყნების, საფაღარათო საშუალებების, შარდმდენების ან მცენარეული პრეპარატების არასწორად გამოყენებას საკვებისგან გასათავისუფლებლად.

სხვა ემოციური და ქცევითი სიმპტომები შეიძლება მოიცავდეს:

• ზედმეტ ვარჯიშს – ფიზიკური ტრავმების მიუხედავად, სასიამოვნო აქტივობების ნაცვლად ვარჯიშს, ან ვარჯიშის ექსტრემალურ დონეს, რომელიც აშკარად აღემატება სხვებისას.
• წონის მომატების შიშს – რაც შეიძლება გულისხმობდეს საკუთარ წონისა და სხეულის ზომების ხშირ გაზომვას.
• გარეგნობაზე ორიენტირებას – რაც მოიცავს სარკეში ხშირ შემოწმებას და ზედმეტად ფართო ტანსაცმლის ტარებას.
• ზედმეტ შეშფოთებას წონასთან დაკავშირებით – რაც შეიძლება გამოიხატოს იმაში, რომ საკუთარი სხეულის გარკვეული ნაწილები ზედმეტად მსუქნად მიაჩნდეთ.
• ემოციურ ცვლილებებს – შესაძლოა, ემოციურად გაღარიბდეს, არ ჰქონდეს სოციალური ან სექსუალური ინტერესი.
• ძილის პრობლემებს – როგორიცაა უძილობა.
• თვითდაზიანების ან სუიციდური აზრების არსებობას.

ბულიმია (Bulimia nervoza)

ბულიმია, ასევე ცნობილი როგორც bulimia nervoza, სერიოზული, ზოგჯერ სიცოცხლისთვის საშიში კვებითი აშლილობაა. მისი დამახასიათებელი ნიშნებია:

• საკვების გადაჭარბებული მიღება (binge), რასაც მოჰყვება კალორიების მოცილების მცდელობები (purge).
• მკაცრად შეზღუდული კვების პერიოდები, რაც იწვევს ძლიერ სურვილს საკვების გადაჭარბებული მიღებისა და შემდგომი purging.

ზოგჯერ, ბულიმიას ასევე თან ახლავს კვების მკაცრი შეზღუდვა, რაც კიდევ უფრო აძლიერებს გადაჭარბებული კვების (binging) სურვილს.

Binging გულისხმობს დიდი რაოდენობით საკვების მოკლე დროში მიღებას. ამ დროს ადამიანი გრძნობს, რომ ვერ აკონტროლებს კვების პროცესს და ვერ ჩერდება. საკვების მიღების შემდეგ, დანაშაულის, სირცხვილის ან წონის მომატების ძლიერი შიშის გამო, აქვს კალორიების მოცილების მცდელობა (Purging). ეს შეიძლება მოიცავდეს ღებინებას, ზედმეტ ვარჯიშს, საკვებისგან თავის შეკავებას ან სხვა მეთოდებს, მაგალითად, საფაღარათოების მიღებას. ზოგიერთმა ადამიანმა შეიძლება შეცვალოს დანიშნული მედიკამენტების დოზები წონის დასაკლებად, მაგალითად, ინსულინის დოზის მატება.

ბულიმიის სიმპტომები შეიძლება მოიცავდეს:

• წონის მომატების შიშით ცხოვრებას და მისი არაჯანსაღი გზებით დაკლებას.
• დიდი რაოდენობით საკვების ერთჯერადად მიღებას და ამ ქცევის განმეორებას.
• საკვების ჭამისას კონტროლის დაკარგვის შეგრძნებას – თითქოს ვერ ჩერდება ან ვერ აკონტროლებს რას მიირთმევს.
• განზრახ ღებინებას ან ექსტრემალურ ვარჯიშს ჭამის შემდეგ, რათა წონა არ მოიმატოს.
• დიურეტიკების (შარდმდენი საშუალებები), საფაღარათო პრეპარატების ან ოყნების გამოყენებას, როდესაც ეს საჭირო არ არის.
• შიმშილობას, კალორიების მკაცრად შეზღუდვას ან კონკრეტული საკვების არ ჭამას გადაჭარბებული კვების ეპიზოდებს შორის.
• წონის კლებისთვის დიეტური დანამატების ან მცენარეული პროდუქტების გამოყენებას.
• საკუთარი სხეულის ფორმით და წონით უკმაყოფილებას.
• სხეულის ფორმისა და წონის მიხედვით თვითშეფასების განსაზღვრას.
• ექსტრემალურ გუნება-განწყობილების ცვალებადობას.

ბულიმიის სიმძიმე დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენჯერ ხდება გაწმენდა კვირაში და რა პრობლემებს იწვევს ეს პროცესი.

კომპულსიური ზედმეტი კვების აშლილობა (Binge eating disorder)

ეს აშლილობა გულისხმობს საკვების დიდ რაოდენობით მიღებას მოკლე დროში. ამ დროს ადამიანს არ შეუძლია შეჩერება. თუმცა, კვებას არ მოჰყვება „გაწმენდა“. ადამიანი შეიძლება ჭამდეს სწრაფად ან იმაზე მეტ საკვებს, ვიდრე დაგეგმილი ჰქონდა. საკვების მიღება შესაძლოა გაგრძელდეს მაშინაც კი, როცა შიმშილს აღარ გრძნობს.

კვების შემდეგ ხშირად ჩნდება დანაშაულის, სირცხვილის ან ზიზღის განცდა საკუთარი თავის მიმართ.

შესაბამისი მკურნალობით შესაძლებელია ჯანმრთელი კვებითი ჩვევების აღდგენა და საკვებისა და სხეულის მიმართ ჯანსაღი შეხედულებების ჩამოყალიბება. ასევე, შესაძლებელია კვებითი აშლილობის გამო გამოწვეული პრობლემების შემცირება ან სრულად აღმოფხვრა.

კომპულსიური კვების აშლილობის სიმპტომებში შეიძლება შედიოდეს:

• კვებაზე კონტროლის დაკარგვის შეგრძნება – მაგალითად, როდესაც ერთხელ დაიწყებს, ვეღარ ჩერდება.
• დიდი რაოდენობით საკვების ჭამა მოკლე დროში.
• ჭამა მაშინაც კი, როცა მშიერი არ არის.
• ძალიან სწრაფად ჭამა.
• ჭამა იქამდე, სანამ ზედმეტად გაძღება და დისკომფორტს იგრძნობს.
• მარტო ან საიდუმლოდ ჭამა.
• საკუთარი კვების ჩვევების გამო დეპრესიის, სირცხვილის, დანაშაულის ან გულისწყრომის განცდა.

გადაჭარბებული კვების აშლილობის მქონე პირები, ბულიმიისგან განსხვავებით, ჭამის შემდეგ ღებინებას ან ექსტრემალურ „გაწმენდის“მეთოდებს არ იყენებენ. თუმცა, შეიძლება დიეტის ან საკვების შემცირების მცდელობები ჰქონდეთ, მაგრამ როგორც წესი ეს გადაჭარბებული კვების ახალ ეპიზოდებს იწვევს.

კომპულსიური კვების შეტევების გავლენა განწყობასა და ყოველდღიურ ფუნქციონირებაზე განსაზღვრავს, რამდენად მძიმეა მდგომარეობა. აშლილობა შეიძლება ხანმოკლე იყოს, პერიოდულად გაქრეს და დაბრუნდეს, ან მკურნალობის გარეშე წლების განმავლობაში გაგრძელდეს.

შერჩევითი/შეზღუდული კვების აშლილობა (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder (ARFID))

გულისხმობს საკვების ძალიან შეზღუდულ მიღებას ან გარკვეული საკვების არ მიღებას. ასეთ ადამიანებს არ აქვთ წონის მომატების შიში ან სხეულის ფორმის ცვლილების სურვილი.

სიმპტომები შეიძლება მოიცავდეს:

• უკიდურესად შერჩევით კვებას და საკვების მიმართ ინტერესის ზოგად ნაკლებობას, რაც დროთა განმავლობაში მძიმდება.
• გარკვეული ტექსტურების, სუნების ან ფერების მიხედვით საკვების თავიდან არიდებას.
• მხოლოდ შეზღუდული რაოდენობის სასურველი საკვების მიღებას.
• წონის კლებას, რაც იწვევს ზრდისა და განვითარების შეფერხებას — თუმცა ზოგ შემთხვევაში ბავშვი შეიძლება ნორმალურ წონაზე იყოს.
• შიშს გარკვეული საკვების მიღების დროს ღებინების ან დახრჩობის გამო.
• კუჭ-ნაწლავის პრობლემებს, როგორიცაა მუცლის გაღიზიანება ან სწრაფი გაძღომის შეგრძნება.

ARFID უფრო გავრცელებულია ბავშვებსა და მოზარდებში, თუმცა შეიძლება განვითარდეს გვიან მოზარდობის ან ზრდასრულობის პერიოდშიც. ბავშვების უმეტესობა ასაკის მატებასთან ერთად შერჩევით კვებას თავს ანებებს, მაგრამ ბავშვების გარკვეული ნაწილი დროთა განმავლობაში კიდევ უფრო შერჩევითები ხდებიან საკვების მიმართ.

კვებითი აშლილობის ნიშნები, რომელთა იგნორირება არ შეიძლება:

• კვების გამოტოვება ან მიზეზების მოფიქრება, რათა არ იკვებოს,
• დიეტის დაცვა, რომელიც ექიმის მიერ არ არის დანიშნული,
• საკვებსა და “ჯანსაღ კვებაზე” ზედმეტი ფოკუსირება,
• მხოლოდ საკუთარი მომზადებული საკვების მიღება
• სოციალური კვებითი აქტივობებიდან თავის არიდება,
• საკუთარი სხეულის ზედმეტად ხშირი შეფასება სარკეში,
• ერთ ჯერზე საკვების დიდი რაოდენობით მიღება,
• საფაღარათო საშუალებების ან მცენარეული დანამატების მიღება წონის დასაკლებად,
• ზედმეტი ფიზიკური აქტივობა, როგორიცაა ვარჯიში ავადმყოფობის ან ტრავმის დროსაც კი,
• კოჟრები სახსრებზე (ღებინების გამოწვევის გამო),
• კბილის ემალის დაზიანება (ღებინების გამო),
• ჭამის შემდეგ დაუყოვნებლივ ტუალეტში გასვლა,
• დეპრესიის, დანაშაულის, ზიზღისა და სირცხვილის განცდა კვების ჩვევების გამო,
• ფარულად კვება.

მიზეზები:

კვებითი აშლილობების ზუსტი მიზეზი უცნობია. თუმცა, როგორც სხვა მენტალური ჯანმრთელობის მდგომარეობების შემთხვევაში, შესაძლოა სხვადასხვა ფაქტორებმა იმოქმედოს, მათ შორის:

• გენეტიკა – ზოგ ადამიანს შეიძლება ჰქონდეს გენები, რომლებიც კვებითი აშლილობების განვითარების რისკს ზრდის.
• ბიოლოგია – ბიოლოგიურმა ფაქტორებმა, როგორიცაა თავის ტვინის ქიმიური ცვლილებები, შესაძლოა კვებითი აშლილობების განვითარებაში როლი ითამაშოს.

რისკის ფაქტორები

კვებითი აშლილობა ნებისმიერ ადამიანს, ნებისმიერ ასაკში შეიძლება განუვითარდეს. ისინი ხშირად მოზარდობისა და ახალგაზრდა ასაკში იწყება. არსებობს გარკვეული ფაქტორები, რომლებიც კვებითი აშლილობის რისკს ზრდის, მათ შორისაა:

• ოჯახური ისტორია – თუ ადამიანს ჰყავს მშობელი ან და-ძმა, რომელსაც ჰქონდა კვებითი აშლილობა, მასაც შესაძლოა განუვითარდეს მსგავსი მდგომარეობა.
• სხვა ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები – ტრავმა, შფოთვა, დეპრესია, ობსესიურ-კომპულსიური აშლილობა და სხვა ფსიქიკური პრობლემები კვებითი აშლილობის განვითარების რისკს ზრდის.
• დიეტები და შიმშილი – ხშირი დიეტა კვებითი აშლილობის განვითარების რისკს ზრდის, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც წონა მუდმივად მერყეობს სხვადასხვა დიეტის ფონზე. არსებობს ძლიერი მტკიცებულება, რომ კვებითი აშლილობის მრავალი სიმპტომი სწორედ შიმშილის შედეგია. შიმშილი აზიანებს თავის ტვინს და იწვევს განწყობის ცვლილებებს, შფოთვას, შეცვლილ აზროვნებას და მადის დაქვეითებას. ეს კი ხელს უწყობს კვების შეზღუდვის გაგრძელებას და ართულებს ნორმალურ კვებაზე დაბრუნებას.
• წონასთან დაკავშირებული ბულინგი – ადამიანები, რომლებიც წონის გამო დაცინვის ან ბულინგის მსხვერპლი გამხდარან, უფრო ხშირად ავლენენ კვებით პრობლემებს და კვებითი აშლილობების განვითარება უფრო მოსალოდნელია.
• სტრესი – ცვლილებები, როგორიცაა სასწავლო დაწესებულების შეცვლა, საცხოვრებელი ადგილის შეცვლა, ახალი სამსახური ან ოჯახური პრობლემები, შესაძლოა სტრესის გამომწვევი გახდეს. სტრესი კი კვებითი აშლილობის განვითარების რისკს ზრდის.

შესაძლო გართულებები:

კვებითი აშლილობები იწვევს სხვადასხვა სახის გართულებებს, რომელთა ნაწილი სიცოცხლისთვის საშიშიც კი შეიძლება იყოს. რაც უფრო მძიმეა და ხანგრძლივია კვებითი აშლილობა, მით უფრო მეტია სერიოზული გართულებების რისკი, მათ შორის:

• ჯანმრთელობის მძიმე პრობლემები
• დეპრესია და შფოთვა
• სუიციდური აზრები ან ქცევა
• ზრდისა და განვითარების შეფერხება
• სოციალური და ურთიერთობების პრობლემები
• ნივთიერებებზე დამოკიდებულება
• კარიერული და სასწავლო სირთულეები
• სიკვდილი

პროფილაქტიკა:

კვებითი აშლილობების თავიდან ასაცილებლად არ არსებობს გარანტირებული მეთოდი, თუმცა შესაძლებელია გარკვეული ნაბიჯების გადადგმა ჯანმრთელი კვებითი ჩვევების განვითარების მიზნით.

რჩევები მოზრდილებისთვის:

ჯანმრთელი კვებითი ჩვევებისა და ცხოვრების წესის ჩამოსაყალიბებლად:

• აირჩიეთ ჯანსაღი კვების რაციონი, რომელიც შეიცავს სრულ მარცვლოვან პროდუქტებს, ხილსა და ბოსტნეულს. შეამცირეთ მარილის, შაქრის, ალკოჰოლის, გაჯერებული და ტრანს ცხიმების მიღება. მოერიდეთ ექსტრემალურ დიეტებს. თუ წონის დაკლება გჭირდებათ, გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან ან დიეტოლოგთან, რათა შეიმუშაოთ ინდივიდუალური გეგმა.
• არ გამოიყენოთ საკვები დანამატები, საფაღარათო საშუალებები ან მცენარეული პროდუქტები წონის დასაკლებად.
• საჭიროა საკმარისი ფიზიკური აქტივობა. კვირაში მინიმუმ 150 წუთით დაკავდით აერობული ვარჯიშით, მაგალითად, სწრაფი სიარულით. აირჩიეთ აქტივობები, რომლებიც სიამოვნებას განიჭებთ, რათა უფრო მეტი მოტივაცია გქონდეთ მათი შესრულებისთვის.
• ეძებეთ დახმარება ფსიქიკური ჯანმრთელობის საკითხებში, როგორიცაა დეპრესია, შფოთვა ან დაბალი თვითშეფასება.
• თუ თქვენი კვებითი ქცევები გაწუხებთ, აუცილებლად ესაუბრეთ ექიმს. დროული მკურნალობა ხელს შეუშლის მდგომარეობის გამწვავებას.

რჩევები ბავშვებისთვის:

ბავშვის ჯანსაღი კვებითი ჩვევების ჩამოყალიბებაში დახმარების გზები:

• თავი აარიდეთ დიეტის დაცვას ბავშვის თანდასწრებით – ოჯახის კვებითი ჩვევები მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ბავშვის დამოკიდებულებაზე საკვების მიმართ. ერთად კვება გაძლევთ შესაძლებლობას ასწავლოთ ბავშვს დიეტის მავნებლობის შესახებ და დააკვირდეთ, იღებს თუ არა საკმარის და მრავალფეროვან საკვებს.
• ესაუბრეთ თქვენს შვილს – არსებობს ბევრი ვებგვერდი და სოციალური მედიის პლატფორმა, რომლებიც ანორექსიას ცხოვრების წესად წარმოაჩენს, ნაცვლად იმისა, რომ მას კვებით აშლილობად აღიქვამდეს. ზოგიერთი საიტი მოზარდებს დიეტების დაწყებისკენ უბიძგებს. მნიშვნელოვანია, რომ ასეთ მცდარ შეხედულებებს შეეწინააღმდეგოთ და შვილთან სწორად განიხილოთ კვებითი არჩევანის შედეგები.
• შექმენით ჯანსაღი სხეულის იმიჯი – თქვენი შვილი უნდა შეეგუოს საკუთარ სხეულს, მიუხედავად მისი ფორმისა და ზომისა. ესაუბრეთ მას თვითშეფასების მნიშვნელობაზე და აუხსენით, რომ სხეულის ფორმები განსხვავებულია. არ გააკრიტიკოთ საკუთარი სხეული ბავშვის თანდასწრებით. მიღებისა და პატივისცემის გზავნილები შეიძლება დაეხმაროს ბავშვს თვითშეფასების ამაღლებაში და წინააღმდეგობის უნარის გაძლიერებაში, რაც მოზარდობის სირთულეების გადალახვაში დაეხმარება.
• მიმართეთ ექიმს – ბავშვთა რეგულარული სამედიცინო შემოწმება შეიძლება დაეხმაროს კვებითი აშლილობის ადრეულ გამოვლენას. ექიმი ბავშვს დაუსვამს კითხვებს კვებით ჩვევებზე და შეაფასებს სიმაღლის, წონისა და სხეულის მასის ინდექსის ცვლილებებს, რაც შესაძლო პრობლემებზე მიუთითებს.

მკურნალობა

კვებითი აშლილობის საუკეთესო მკურნალობა მოითხოვს გუნდურ მიდგომას. ასეთ გუნდში, როგორც წესი, შედიან:

• თქვენი პირადი ექიმი
• ფსიქიკური ჯანმრთელობის სპეციალისტი
• საჭიროების შემთხვევაში, დიეტოლოგი

მკურნალობის სქემა დამოკიდებულია კვებითი აშლილობის ტიპზე. თუმცა, ზოგადად, ის მოიცავს:

• სწორი კვების შესახებ განათლებას
• ჯანმრთელი კვებითი ჩვევების გამომუშავებას
• ჯანმრთელი წონის მიღწევას, თუ პაციენტი წონაში ძალიან დაკლებულია
• ფსიქოთერაპია-როგორც ინდივიდუალური(CBT) ისე ოჯახური (FBT)
• საჭიროების შემთხვევაში, მედიკამენტებს
• მძიმე შემთხვევებში, შესაძლოა საჭირო გახდეს ჰოსპიტალიზაცია

მედიკამენტები

მედიკამენტები ვერ განკურნავს კვებით აშლილობებს, თუმცა გარკვეულ შემთხვევებში შესაძლოა სასარგებლო იყოს. ამას ფსიქიატრი განსაზღვრავს და შესაბამის მედიკამენტს დანიშნავს.

ჰოსპიტალიზაცია ან დღის პროგრამა

თუ კვებითი აშლილობა სერიოზულ ჯანმრთელობის პრობლემებს იწვევს, ექიმმა შეიძლება რეკომენდაცია გაგიწიოთ ჰოსპიტალიზაციისთვის.

ზოგიერთი კლინიკა სპეციალიზებულია კვებითი აშლილობების მკურნალობაში და შესაძლოა შემოგთავაზოთ დღის პროგრამები, სადაც პაციენტები დღის განმავლობაში იღებენ ინტენსიურ მკურნალობას, მაგრამ ღამით ბრუნდებიან სახლში.

ცხოვრების წესი:

კვებითი აშლილობის დაძლევის წარმატების შანსის გასაზრდელად:

• იპოვეთ ფსიქიკური ჯანმრთელობის სპეციალისტი, რომელსაც აქვს გამოცდილება კვებითი აშლილობების მკურნალობაში.
• მკაცრად დაიცავით მკურნალობის გეგმა – არ გამოტოვოთ თერაპიის სესიები და არ დაარღვიოთ კვებითი გეგმები.
• დაეკითხეთ ექიმს საჭირო ვიტამინებისა და მინერალების შესახებ, რადგან არასრულფასოვანი კვება ხშირად იწვევს მათ დეფიციტს.
• მოერიდეთ ხშირ აწონვას და სარკეში ზედმეტად ყურებას – ეს მხოლოდ ზრდის არაჯანსაღი ჩვევების გაგრძელების ალბათობას.
• არ ჩამოშორდეთ ახლობლებს – ოჯახისა და მეგობრების მხარდაჭერა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია.

ალტერნატიული მედიცინა

ალტერნატიული მედიცინა მოიცავს ისეთ პრაქტიკებს, რომლებიც ტრადიციულ მედიცინაში ნაკლებად არის შესწავლილი. თუმცა, მათ ვერ შეცვლიან სტანდარტულ სამედიცინო მკურნალობას.

ბევრი ადამიანი იყენებს დიეტურ დანამატებს ან მცენარეულ პროდუქტებს, რომლებიც მიზნად ისახავს მადის დაქვეითებას ან წონის კლებას. თუმცა, კვებითი აშლილობის მქონე პირებისთვის ასეთი პროდუქტები საფრთხის შემცველია, რადგან მათ შეიძლება ჰქონდეთ სერიოზული გვერდითი ეფექტები ან ურთიერთქმედება სხვა პრეპარატებთან.

სანამ რაიმე ალტერნატიულ მკურნალობას დაიწყებთ, აუცილებლად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან. ბუნებრივი არ ნიშნავს ყოველთვის უსაფრთხოს.

სტრესისა და შფოთვის შემცირება

ზოგიერთი მეთოდი შესაძლოა დაეხმაროს სტრესისა და შფოთვის შემცირებას. მაგალითად:

• აკუპუნქტურა
• მასაჟი
• იოგა
• მედიტაცია

გამკლავება და მხარდაჭერა

კვებითი აშლილობის მართვა რთულია, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც მედია, კულტურა და ახლობლები წინააღმდეგობრივ გზავნილებს გვაწვდიან.

თუ თქვენ ან თქვენს საყვარელ ადამიანს აქვს კვებითი აშლილობა, მნიშვნელოვანია, რომ ჰკითხოთ რჩევა ჯანდაცვის სპეციალისტს ან ფსიქოლოგს.

ოჯახისა და მეგობრების მხარდაჭერა და ეფექტური გამკლავების სტრატეგიების შესწავლა მკურნალობის წარმატების ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორია.

როგორ მოვემზადოთ ექიმთან ვიზიტისთვის

თქვენი ვიზიტის უკეთ მოსამზადებლად:

• მოამზადეთ სიმპტომების სია – ჩამოწერეთ ყველაფერი, რაც გაწუხებთ, მათ შორის ისეთი სიმპტომებიც, რომლებიც კვებასთან დაკავშირებული არ გგონიათ.
• გაიხსენეთ, როდის დაიწყო ეს სიმპტომები.
• ჩამოწერეთ მნიშვნელოვანი პირადი ინფორმაცია – სტრესული მოვლენები, ბოლო პერიოდში მომხდარი ცვლილებები.
• მოამზადეთ ჩამონათვალი იმ მედიკამენტების, დანამატების და ვიტამინების, რომლებსაც იღებთ.
• დაწერეთ კითხვები, რომლებიც ექიმთან გსურთ დასვათ.

შესაძლოა, ექიმთან მიხვიდეთ ახლობელთან ერთად, რომელიც დაგეხმარებათ ინფორმაციის დამახსოვრებაში და ექიმს უფრო სრულ სურათს მიაწვდის თქვენი მდგომარეობის შესახებ.